چاپ چهارم/ خداوندگار لحن: نامه‌های تازه‌یاب قائم‌مقام فراهانی

-15%

۶۶,۳۰۰ تومان

مشاهده سبد خرید

چاپ چهارم/ خداوندگار لحن: نامه‌های تازه‌یاب قائم‌مقام فراهانی

ملک‌الشعرای بهار در کتاب «سبک‌شناسی» آنجا که به ادبیات دوران  قاجاریه می‌رسد و به افول نثر مرسل ساده‌ای که در دوران سعدی رواج داشته اشاره می‌کند، معتقد است که معتمدالدوله نشاط آخرین حافظ مکتب سعدی بود که آثارش کمی با سبک گلستان همراه بود.

در همین زمان فردی پیدا شد که در ادبیات فارسی آن‌طور که بهار می‌گوید تحولی بزرگ به وجود آورد: «شخصی پیدا شد و با قوۀ فصاحت و بلاغت ثابت کرد که سبک‌ تازه‌ای نیز می‌توان به وجود آورد و چون مقامی عالی داشت شیوۀ نثر او مطلوب و مورد تقدیر قرار گرفت و این مرد میرزا ابوالقاسم پسر میرزا عیسی معروف به میرزا بزرگ است که بعد از پدرش به لقب قائم‌مقام از طرف فتحعلی‌ شاه ملقب گردید.»

به تازگی مجموعه‌ای از نامه‌های قائم‌مقام فراهانی، صدراعظم محمدشاه قاجار که در کتابخانۀ سلطنتی کاخ گلستان نگهداری می‌شد و در بیش از ۱۶۰ سال گذشته کمتر کسی از آن‌ها خبر داشته است رونویسی و در مجموعه‌ای به نام «خداوندگار لحن» به اهتمام محمد طلوعی، محمدرضا بهزادی و محمد میرزاخانی منتشر شده است.

این نامه‌ها که برخلاف «منشات» بیشتر نامه‌های خصوصی و شخصی قائم‌مقام است، هرچند به لحاظ ادبی قدرت آن‌ها را ندارد اما منظری از صاحب‌قلم بودن او را به نمایش می‌گذارد.

سبک قائم‌مقام آن‌طور که در مقدمۀ کتاب آمده در نامه‌ها و نوشته‌هایش یک‌دست نیست. گاهی انگار در جریان تطور نثر فارسی نایستاده. از روی نامه‌های فارسی مشق نکرده. در امتداد سنت مستوفیان عراق عجم مغلق‌نویسی و مدیحه‌سرایی نکرده.

خودش، خودش را تعریف می‌کند، با صراحت و سرعتی بعید در نثر فارسی. با کلماتی ناهم‌خانواده که وقتی در کنار هم می‌نشینند انگار از ازل سررشتۀ یک خامه بوده‌اند و گاهی آن‌قدر کهنه‌پوش و تکراری می‌شود که قائم‌مقام را باید در جرگۀ همان کاتبان سنت فراهان و واشقان و آشتیان طبقه‌بندی کرد، انگار زیر بار آن همه تکرار واداده و به سیاق زمانه درآمده است.

بیشتر آنچه از قائم‌مقام در این کتاب منتشر شده نامه‌های او خطاب به شاهزاده جان است. این شاهزاده به نظر می‌رسد که محمد میرزا پسر عباس‌میرزا است که در آینده شاه ایران شد. در یکی از نامه‌ها آمده است:

«بر لوح مزارم بنویسید پس از مرگ / ای وای ز محرومی دیدار و دگر هیچ

شاهزاده جان، قربانت شوم

منم که امروز ماتم‌زدۀ روزگارم، از بالای آسمان هفتم به طبقۀ هفتمینِ زمین افتاده‌ام. بر هیچ کس مثل من ستم نشد چرا که وجود مسعود به هیچ کس مثل من فیض و شرف نمی‌بخشید.

خدا مرا بکشد اگر به این زندگی راضی باشم. سگ که بی‌صاحب شد نبودنش به از بودن است. کاش من پیش از او به خاک می‌رفتم. این منم بر سر خاک تو که خاکم بر سر…»

 

سرشناسه : قائم مقام‌، ابوالقاسم بن عیسی‌، ۱۱۹۳ – ۱۲۵۱ق.
‏عنوان و نام پدیدآور : خداوندگار لحن [کتاب]: نامه‌های تازه‌یاب قائم‌مقام فراهانی در کتابخانه‌ی سلطنتی کاخ گلستان/ به اهتمام محمد طلوعی،‌ محمدرضا بهزادی، محمد میرزاخانی؛ ویراستار کبری مهدی‌خانی.
‏مشخصات نشر : تهران: انتشارات پرنده، ۱۳۹۵ .
‏مشخصات ظاهری : ‏‫۱۲۸ ص.‬: نمونه‏‫‭.‮س‌م‬۲۱/۵×۱۴/۵ ؛‬‬
‏شابک : ۱۳۰۰۰۰ ریال : ‬‭۹۷۸-۶۰۰-۹۵۴۷۴-۳-۲
‏وضعیت فهرست نویسی : فاپا
‏یادداشت : ‏‫عنوان دیگر: نامه‌های تازه‌یاب قائم‌مقام فراهانی در کتابخانه‌ی سلطنتی کاخ گلستان.
‏موضوع : قائم مقام‌، ابوالقاسم بن عیسی‌، ۱۱۹۳-۱۲۵۱ق‌.– نامه‌ها
‏موضوع : ایران — تاریخ — قاجاریان، ۱۱۹۳ – ۱۳۴۴ق. — اسناد و مدارک
‏موضوع : Iran — History — Qajars, 1779 – 1925 — Sources
‏شناسه افزوده : طل‍وع‍ی‌، م‍ح‍م‍د، ‏‫۱۳۵۸ – ‏، گردآورنده
‏شناسه افزوده : بهزادی، محمدرضا، ‏‫۱۳۶۵ – ‏، گردآورنده
‏شناسه افزوده : میرزاخانی، محمد، ‏‫۱۳۵۷ -‏‏‏، گردآورنده
‏رده بندی کنگره : ‏‫‭‭DSR۱۳۵۶‭/ق۲۷ل۳ ۱۳۹۵‬
‏رده بندی دیویی : ‏‫‭‭۹۵۵/۰۷۴۳۰۷۲‬
‏شماره کتابشناسی ملی : ۴۳۱۰۵۶۷‬
شما این محصول را به سبد خرید اضافه کرده اید: