بازی‌درمانی شناختی ـ رفتاری

بازی‌درمانی شناختی ـ رفتاری

اگرچه تعریف بازی نامعلوم  و مبهم است، کاربرد آن به عنوان یک مداخلۀ درمانی حتی از تعریفش نیز پیچیده‌تر و دشوارتر است.

علی‌رغم اختلاف نظرهای موجود بین دیدگاه‌های نظری در مورد بازی، این موضوع که بازی تلاشی است که توسط کودک به منظور اکتشاف جهان اطراف، کسب مهارت‌های جدید و گسترش درک و فهمش انجام می‌شود، به طور گسترده پذیرفته شده است.

در عمل، درمان‌گران فرض می‌کنند که بازی به نوعی بیان‌کنندۀ احساسات، تعارضات، افکار و ادراک کودکان از واقعیت است و همۀ این موضوعات با استفاده از بازی بیان می شود زیرا کودک هنوز قادر نیست این مفاهیم را به صورت کلامی بیان کند. در بسیاری از درمان‌ها، بازی وسیله‌ای برای برقراری ارتباط است.

فصول بخش اول این کتاب، به معرفی تاریخچۀ بازی‌درمانیِ شناختی-رفتاری و موضوعات مرتبط با آن در سنین قبل از مدرسه  اختصاص دارند. شایان ذکر است که طی ۵۰ سال گذشته، این روش در درمان کودکان بسیاری مورد استفاده قرار گرفته است.

فصل ۱ به بررسی تاریخچۀ رشد بازی و پیدایش این درمان در حیطۀ روان‌درمانی می‌پردازد و حوزه‌های فکری مختلف مثل درمان‎های روان‌تحلیلی، ساختاریافته، رابطه‌ای، گروهی، رفتاری و بی­رهنمود را مورد بحث قرار می‌دهد.

گرایش‌های مختلف حوزۀ بازی‌درمانی شامل مداخله‌های کوتاه‌مدت، درمان‌هایی با اهداف پیشگیرانه، مکانیسم‌های بازخوردی (مثل نوار ویدیوئی) و افزایش تأکید بر یافتن تناسب بین کودک و نوع بازی است.

تجدید علاقه به رشتۀ بازی‌درمانی موجب پدیدآمدن کتب و مقالات متعدد و همچنین شکل‌گیری انجمن‌های ملی بازی‌درمانی شده است.

فصل ۲ به بررسی موضوعات اختصاصی در کارهای درمانی مربوط به کودکان پیش‌دبستانی می‌پردازد. بسیاری از این موضوعات دربرگیرندۀ توجه روزافزون به رشد بهنجار و تفاوت‌های فردی در رشد شناختی و زبان است.

به علت وجود دامنۀ وسیع مسائل رفتاری که در کودکان، بهنجار تلقی می‌شود ضروری است که بین مشکلات زودگذر و رایج دوران کودکی و اختلالات جدی‌تر تفاوت قائل شد.

عملکرد شناختی کودکان و نیز رشد عاطفی و احساسی آن‌ها را باید در روند درمانی‌شان مد نظر قرار داد. برخی از مطالعات اخیر، کارهای پیاژه در مورد درک کودکان از نگهداری ذهنی ویژگی‌های قابل اندازه‌گیری اشیاء را در مورد وقایع عاطفی به کار برده‌اند.

این موضوع، نتایج باارزشی را در مورد فهم کودک از وقایع اجتماعی و عاطفی فراهم می‌کند. رشد شناختی، عاطفی و زبانی کودک با برنامه‌های درمانی وی مرتبط است.

در ارتباط با سایر موضوعات بالینی مانند عوامل ارجاعی و منابع ارزیابی داده‌ها نیز مطالبی ارائه شده و کاربردشان در درمان‌های شناختی-رفتاری مورد بررسی قرار گرفته است.